Generał Andrzej Tadeusz Bonawentura Kościuszko herbu Roch III urodził się w roku 1746 w Mereczowszczyźnie na Polesiu, w Wielkim Księstwie Litewskim (obecnie Białoruś). O sobie mawiał „Ja Litwin”.
Dworek Kościuszków w Mereczowszczyźnie – odrestaurowany w roku 2004 dzięki hojności Polonii amerykańskiej. Autentyczny dworek Kościuszków został spalony w roku 1942 przez sowieckich partyzantów, w ramach akcji odpolszczania tych ziem.
Po wojnie sowieci w miejscu spalonego dworku umieścili głaz z napisem: „W domu stojącym na tym miejscu urodził się wybitny działacz polityczny Polski”.
Tadzio został ochrzczony w kościele Świętej Trójcy w pobliskim Kosowie Poleskim. (a kościół wtedy był drewniany).
Znajduje się w tablica okolicznościowa, potwierdzająca ten fakt.
Początkowo, w latach 1755-1760, pobiera nauki w Kolegium Pijarów w Lubieszowie (obecnie Ukraina), by ostatecznie w roku 1765 wstąpić z 79 pozycji (na 80 możliwych), przy protekcji księcia Jerzego Kazimierza Czartoryskiego, do słynnej warszawskiej Szkoły Rycerskiej. Szkołę tę kończy w z wyróżnieniem w stopniu kapitana. Dzięki temu otrzymuje królewskie stypendium na dalszą naukę w Paryżu.
Z Paryża wraca w 1775, by po nieudanym ożenku z wojewodzianką Ludwiką Sosnowską („Synogarlica nie dla wróbla, a magnacka córka nie dla chudopachołka”) i krótkim pobycie w Krakowie …
… wyjeżdża na wojnę wyzwoleńcza Stanów Zjednoczonych, gdzie się wsławił (w Stanach jest kilkanaście pomników Tadeusza, kilka miast i tunel jego imienia). Po powrocie zostaje hreczkosiejem. Przypomniano sobie o nim dopiero w związku z aukcja powołanego przez Sejm Wielki 100-tysięcznego wojska. Zostaje generałem brygady w Dywizji Wielkopolskiej, w zapyziałym Włocławku. Po przeniesieniu do dowodzonej przez księcia Józefa Poniatowskiego Dywizji Bracławsko – Kijowskiej, bierze czynny udział w wojnie w obronie Konstytucji 3-Maja, gdy „gorszy sort” Polaków (targowiczanie) wybłagali u Katarzyny II interwencję w obronie demokracji. Ta wysłała ruskie wojsko. Gdy król zdrajca, na prośbę carycy, przystąpił do „gorszego sortu” Polaków (targowiczan) i tym samym zabił 3-Majową Konstytucję, Kościuszko podał się do dymisji i wyjechał do Lipska.
Wraca 24 kwietnia 1794 roku, by na krakowskim Rynku ogłosić akt powstania nazwanego przez potomnych Insurekcją Kościuszkowską.
„Na tym miejscu Tadeusz Kościuszko przysięgał narodowi Polskiemu 24 kwietnia 1794”.
Po przysiędze wyrusza pod Racławice, gdzie stacza zwycięską bitwę z ruskim wojskiem. Tę bitwę uwiecznili Jan Styka i Wojciech Kossak na „Panoramie Racławickiej” (120m x 15m), którą obecnie możemy podziwiać we Wrocławiu.
Po początkowych sukcesach przyszły Maciejowice, gdzie ranny Kościuszko dostaje się do niewoli.
W miejscu pojmania rannego naczelnika 100 lat temu usypano kopczyk na którym ustawiono krzyż.
W maciejowickim Pałacu Radziwiłłów na początku bitwy mieścił się sztab Kościuszki, a pod jej koniec … jego więzienie.
Tadeusz Kościuszko umiera 200 lat temu (15 października 1817 roku) na obczyźnie w szwajcarskiej Solurze. Rok później (w 1818) zwłoki Naczelnik zostają sprowadzone do Krakowa i złożone w podziemiach Wawelskiej Katedry („bo królom był równy”).
Po pięciu latach (rok 1823) Krakusy usypały 34 metrowy Kopiec Kościuszki, który góruje nad tym miastem po dziś dzień.
Urna z serduchem Naczelnika wróciła już do wolnej Polski w roku 1927 i została zdeponowana w kaplicy Zamku Królewskiego w Warszawie.
Na koniec odwiedzone pomniki Naczelnika Tadeusza Kościuszki.
Kraków (Wawel) – z roku 1921 – najpiękniejszy polski pomnik Naczelnika, bo konny.
Warszawa (przed Pałacem Lubomirskich) – z roku 1991 – wierna kopia waszyngtońskiego
Rzeszów (Rynek) – z roku 1897
Radzymin – z roku 1920
Szydłowiec – z roku 1923
Sanok – z roku 1962 (pierwszy był w roku 1902 – zburzony przez Niemców).
Kielce – płyta z roku 1917
Małogoszcz – z roku 1918
I jeszcze bibliografia.