Adam Mickiewicz po raz pierwszy w Paryżu znalazł się przejazdem w lipcu 1831 roku w drodze z Włoch ku Wielkopolsce. Ponownie przyjechał tu po roku (w lipcu 1832 roku) z Ignacym Domeyko i zamieszkał w istniejącym po dziś dzień Hotelu Strasbourg  przy Rue Richelieu 50.

Na początku roku 1833 pomieszkiwał to u Lelewela, to u Domejki, by ostatecznie zamieszkać nad stajniami w zajeździe przy Saint-Nicolas-d’Antin pod 73. w tym lokalu narodził się „Pan Tadeusz”. Krzysztof Rutkowski pisał, że Mickiewicz później mówił, że „dobrze mu się pisało, bo go ze stajen zapach końskiego nawozu zalatywał”. Obecnie w tym miejscu, a jest to obecnie Rue de Provence, znajduje się Dom Towarowy „Printemps Haussmana”

Po zakończeniu 12 księgi „Pana Tadeusza” (w lutym 1834 roku) Adam Mickiewicz  przeniósł się (w maju 1834) do Hotelu de France przy Rue de Seine 59, by doglądać korekty epopei, bo „pańskie oko konia tuczy”.

Na fasadzie tego budynku, obecnie z numerem 61, znajduje się dwujęzyczna tablica pamiątkowa informująca  o tym wiekopomnym wydarzeniu.

Po wydaniu „Pana Tadeusza” Adam mógł się już ustatkować, dlatego też 22 lipca (dawnej E.Wedel) 1834 roku wziął ślub z Panną Celiną Szymanowską w  kościele Saint-Louis-d’Antin.

Po ślubie zamieszkał, wraz z Celiną, przy Rue de Pepiniere 121, by na początku 1839 roku zamieszkać przy Rue Val de Grace 1. Pod tym adresem Celinę dopada silna choroba psychiczna, co doprowadza Adama do próby samobójczej. Ale od czego jest Towiański. Na kłopoty Andrzej Towiański, który  wyrusza kałamaszką w roku 1840 z kraju, na ratunek, wraz z żoną i zakręconym w koc obrazem „Matki Boskiej Ostrobramskiej”  pędzla Walerego Wańkowicza – obraz ten wisi obecnie w paryskim kościele św. Seweryna.

Towiański „uzdrawia” Celinę, a Adam staje się jego wyznawcą. Pod wpływam Towiańskiego, Adam przez kolejne 15 lat nie napisze już nic.

W 1840 roku Adam zostaje profesorem literatury słowiańskiego na słynnym College de France, gdzie wykłada do roku 1844

Mickiewiczom się polepszyło, bo pensja profesorska nie była mała, więc przenoszą się pod Paryż, do domku z ogrodem przy Rue de Boulevard 12. W wychowywaniu dzieci, ale nie tylko w tym, wspomagała Celinę piękna Xawera Deybel, protegowana Towiańskiego.

Obecnie w tym miejscu stoi garaż.

W pobliskim kościele parafialnym Sainte Marie des Batignolles, przy Place du Dr Félix Lobligeois 77 były chrzczone najmłodsze dzieci Adama i  Celiny.

Ostatnim paryskim adresem Adama Mickiewicza, od roku 1853,   było służbowe mieszkanie w gmachu Biblioteki Arsenału przy Rue de Sully 1. Tu w marcu 1855 roku umiera na nowotwór Celina, stąd we wrześniu 1855 roku wyrusza on w swoją ostatnią podróż – do Konstantynopola.

Ciało Mickiewicza  wraca do Paryża jeszcze raz. 21 stycznia 1856 w napoleońskim kościele św. Marii Magdaleny odbywa się msza żałobna w jego obecności, by po mszy na 35 lat spoczęło w grobie na podparyskim cmentarzu Les Champeaux w Montmorency.

W roku 1929 w pobliżu Placu d’Almy odsłonięto pomnik Adama Mickiewicza like Pielgrzym.

… a na polskiej Wyspie Świętego Ludwika w Societe Historique Et Litteraire Polonaise znajduje się Muzeum Adama Mickiewicza.

Bibliografia.