Maj 2018 – Józef Piłsudski – litewski łącznik

22 kwietnia 1863 roku Maria z Billewiczów (z tych Billewiczów) wyszła za mąż za Józefa Wincentego Piłsudskiego. Nowożeńcy przenoszą się ze Żmudzi do wniesionego w posagu majątku Zułów, który leży 60 kilometrów na północny – wschód od Wilna.

Znalezione obrazy dla zapytania dwór piłsudski

Tutaj, 5 grudnia 1867 roku, jako czwarte z dwanaściorga dzieci, przychodzi na świat Józef Klemens Piłsudski. Dziesiątego dnia po urodzeniu Józek (dla przyjaciół Ziuk) został ochrzczony w parafialnym kościele św. Kazimierza w Powiewiórce (10 km na zachód od Zułowa).

Obecnie w kościele znajduje się zawieszona pod chórem tablica …

… oraz chrzcielnica, która była uczestniczką tamtej uroczystości.

W roku 1874 Zułów nawiedził straszliwy pożar. Ogień trawi wszystko – dwór i zabudowania. Zachowała się tylko jedna oficyn. Piłsudscy przez rok w niej mieszkają.

Po śmierci Marszałka, na terenie Zułowa utworzono  park – rezerwat pamięci, gdzie w roku 1937 prezydent Ignacy Mościcki i wdowa Ola Piłsudska zasadzili dąb pamięci. Dąb ten stoi po dziś dzień.

W pobliżu dębu w roku 2005 Związek Polaków na Litwie ufundował granitową tablicę z sentencją wygłoszoną przez prezydenta Mościckiego nad trumną Naczelnika: „Dał Polsce wolność, granice, moc i szacunek”.

Na  wjeździe do majątku pojawiła się niedawno tablica poświęcona braciom Piłsudskim – Bolesławowi i Józefowi.

„Sit mihi palma fides” („Niech wiara będzie moją tarczą”)

W roku 1875 Piłsudscy opuszczają Zułów i przenoszą się do Wilna. W latach 1875-1877 zamieszkują w domu Szarskich przy ulicy Trockiej 3. Stąd Ziuk zaczął uczęszczać do Wileńskiego Gimnazjum zlokalizowanego w budynkach byłego Uniwersytetu Stefana Batorego.

Drugie wileńskie mieszkanie Piłsudskich znajdowało się w w domu Zejdlera przy ulicy św. Anny 4 (obecnie Maironio). Piłsudscy mieszkali tu w latach 1877-1878.

Kolejny wileński adres to dom przy ulicy Bakszta 8.

W roku 1881 Piłsudscy po raz kolejny się przeprowadzają, tym razem do domu Hausztejna przy Bakszta 16. Tutaj bracia Bronisław i Józef Piłsudscy zakładają tajną bibliotekę kółka samokształcenia „Spójnia”.

Rok 1883 kolejna przeprowadzka do domu Solca przy ulicy Miłosiernej (obecnie Rusu 5). Tu 2 września 1884 roku umiera matka Marszałka – Maria Piłsudska z Billewiczów.

Po śmierci matki rodzina Piłsudskich przenosi się do mieszkania w domu przy ulicy Dominikańskiej 9.  W tym czasie Ziuk zdaje maturę.

Po zdaniu matury w latach 1885-1886 studiuje medycynę na Uniwersytecie w Charkowie.  Po roku rzuca studia i wraca do Wilna. 22 marca 1887 r. został aresztowany w mieszkaniu Tytusa Paszkowskiego przy ul. Trockiej 11. Oskarżony o udział w zamachu na cara Aleksandra III na 5 lat został zesłany na Sybir.

Do Wilna powraca w roku 1892 i zamieszkuje u ojca przy ulicy Tatarskiej 22

W Wilnie rozpoczął konspirację. W Wilnie poznał i pokochał Marię z Koplewskich Juszkiewiczową. Ślub wzięli w 1899 roku. Po ślubie przenoszą się do Łodzi. „Piękna Pani” w roku 1921 spoczęła na wileńskiej Rossie. Czternaście lat później na Rossie pojawiło się serce jej drugiego męża.

Józef Piłsudski w Wilnie pojawia się ponownie w roku 1908 w celu przygotowania i przeprowadzenia akcji pod Bezdanami. Przy jego boku jest teraz Ola Szczerbińska. 26 września 1908 Piłsudski z zespołem bojowców przeprowadza brawurowy napad na rosyjski pociąg przewożący pieniądze.

Po odzyskaniu niepodległości Piłsudski często bywał gościem  w Pałacu Reprezentacyjnym Rzeczypospolitej przy Placu Napoleona (obecnie Pałac Prezydenta Litwy S. Daukanto aikste 3/8)

20 kilometrów na północ od Wilna leżą Pikieliszki. W roku 1930 Ola i Ziuk nabyli tutaj mały majątek z dworem położonym nad jeziorem. Dwór ten stał się ich letnią rezydencją. W latach trzydziestych spędzali w nim co roku, z córkami Wandą i Jadwigą, kilka letnich tygodni.  Obecnie znajduje się tutaj biblioteka i izba pamięci Marszałka Piłsudskiego.

Taras z tyłu Dworu Piłsudskich w Pikieliszkach, gdzie Marszałek w letnie wieczory układał ulubione pasjanse.

Marszałek umiera w roku 1935. Zgodnie z jego wolą, na wileńskiej Rossie, u stóp matki złożono jego serce.

Na granitowym nagrobku dwie sentencje Słowackiego: pierwsza z „Wacława”:

„Dumni nieszczęściem nie mogą za innych śladem iść tą samą drogą” 

druga z zakończenia „Beniowskiego”:

„Kto mogąc wybrać, wybrał zamiast domu / Gniazdo na skałach orła, niechaj umie / Spać, gdy źrenice czerwone od gromu / I słychać jęk szatanów w sosen szumie / Tak żyłem.”

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

dwadzieścia − osiemnaście =