Maj 2018 – Adam Mickiewicz – Między Wilnem a Kownem.

Siedemnastoletni Adam Mickiewicz przybył z Nowogródka do Wilna we wrześniu 1915 roku. Przybył, by rozpocząć naukę na słynnym Uniwersytecie Wileński. Po zdaniu egzaminów wstępnych Adam został zaliczony w poczet studentów studia nauczycielskie na wydziale mat-fiz. W Wilnie zamieszkał początkowo w domu profesorów mieszczącym się przy ulicy Zamkowej 11, róg Skopówki.

W pobliżu tego miejsca, od strony ulicy Zamkowej wisi na ścianie stosowna tablica pamiątkowa.

W maju 1817 zmienia mieszkanie. Zamieszkał u Jana Czeczota w nieistniejącym dziś domu poklasztornym, który znajdował się w pobliżu katedralnej dzwonnicy. Adam tu mieszkał prawdopodobnie do końca studiów, tzn. do roku 1819.

Przez okres studiów Mickiewicz pobierał stypendium, więc kiedy je ukończył miał obowiązek darmową naukę odpracować. Został skierowany do pracy w Gimnazjum Powiatowym w Kownie, w charakterze bakałarza. Gimnazjum mieściło się w kompleksie pojezuickim. Adam pojawił się w Kownie we wrześniu 1819 roku i zamieszkał w budynku szkolnym.

Na fasadzie szkoły jezuickiej znajduje się obecnie pamiątkowa tablica.

Naprzeciwko okna Mickiewicza znajdowały się okna mieszkania doktora Kowalskiego i jego przepięknej żony Karoliny. Młody nauczyciel szybko nawiązuje romans z kowieńską Wenerą. Gdy doktor Kowalski udawał się z wizytą do pacjentów, Karolina stawała w oknie z zapalonym świecznikiem, czym informowała Adama: „Męża nie ma w domu”.

Mimo, iż Karolina uprzyjemniała mu kowieńskie noce i dnie, Adam nienawidził Kowna. Narzekał, iż musi wbijać wiedzę w „tępe, żmudzkie łby”, dlatego też kiedy mógł uciekał stąd do Wilna, często na fałszywym L4 wystawionym przez męża Karoliny. W czasie jednego z takich pobytów poznaje panią Marylę z Wereszczaków Puttkamerową, z którą w listopadzie 1921 roku na cmentarzu w Solecznikach ogląda obrzęd Dziadów. Swoje wrażenia opisuje w II części „Dziadów”.

W czerwcu 1822 roku w drukarni Józefa Zawadzkiego mieszczącej się w Wilnie przy ul. św. Jana 5 wychodzą „Ballady i romanse” Adama Mickiewicza.Tego dnia w Polsce rozpoczyna się Romantyzm.

W Wilnie w Zaułku Bernardyńskim 11, mieści się obecnie Muzeum Adama Mickiewicza. Mickiewicz mieszkał tutaj w roku 1822 „od Wielkiej nocy do świętego Piotra”. Tu powstała ostateczna wersja „Grażyny”.

Kolejny wileński adres Mickiewicza to Zaułek Literacki 5. „W tym domu mieszkał Adam Mickiewicz w roku 1923″. W tym domu został aresztowany w nocy z dnia 23 na 24 października 1823.

We wrześniu 1823 władze carskie trafiły na ślady istnienia Związku Filaretów. Posypały się aresztowania: Czeczot, Zan, Chodźko, Domeyko, Suzin, Sobolewski, Frejent … i Mickiewicz. Wszyscy zostali osadzeni w więzieniu w klasztorze bazylianów.

W tym budynku, w tzw. „Celi Konrada” nastąpiła metamorfoza Gustawa z IV części „Dziadów” w Konrada z III części „Dziadów”.

Na kanwie tych wydarzeń, w roku 1832 w Dreźnie, powstaje najwybitniejszy polski dramat: „Dziady cz. III”.

W wyniku śledztwa, za udział w nielegalnej organizacji, Adam Mickiewicz zostaje skazany za „szerzenie nierozsądnej narodowości polskiej” na wydalenie z guberni polskich na zawsze. Ostatnie wileńskie „noce i dnie” spędził z Karoliną w mieszkaniu siostry Karoliny, mieszczącym się przy ulicy Wielkiej 22.