Introduction, czyli wstęp.

Związki Polski z Anglią zaczynają się w roku 1016, kiedy to duński król Knut Wielki, wnuk naszego Mieszka I, zajmuje Londyn i koronuje się na króla Anglii. Do Londynu przybywa wkrótce w roli doradcy jego matka Świętosława – królowa Szwecji, Danii i Norwegii; rodzona siostra Bolesława Chrobrego. Pierwotny Pałac Westminsterski wybudował właśnie Knut, chociaż po tamtym pozostało tylko jedno skrzydło, te przy którym stoi obecnie Cromwell.

Trzy pomniki i jeden posąg.

Pomnik Polskich Sił Powietrznych – najstarszy londyński pomnik polskiego pochodzenia znajduje się w Northolt na zachodnich przedmieściach Londynu. Poświęcony jest on pamięci polskich lotników walczących pod niebem Anglii z niemieckim najeźdźcą. Dwa tysiące z nich zapłaciło najwyższą cenę. Pomnik ten został odsłonięty w roku 1948 w pobliżu lotniska Northolt, lotniska na którym w okresie Bitwy o Anglię stacjonował nasz 303 dywizjon. Ze swoimi 126 zestrzeleniami niemieckich samolotów był on najskuteczniejszą jednostką myśliwską w trakcie Bitwy o Anglię. W sumie w okresie II wojny światowej w Wielkiej Brytanii utworzono 15 polskich dywizjonów. Wszystkie są wymienione na pomniku, a tablice wokół pomnika zawierają 2000 nazwisk.

Pomnik Katyński – kolejny pomnik znajduje się na Cmentarzu Gunnersbury zlokalizowanym również w zachodniej części Londynu (dojazd linią metra District do stacji Gunnersbury). Pomnik upamiętnia 14500 polskich jeńców wojennych z obozów w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie zamordowanych przez sowieckich oprawców w roku 1940. Pomimo protestów władz sowieckich został on odsłonięty w roku 1976. Sprzeciw sowieckiej ambasady budziła data 1940, bo według sowieckiej narracji zbrodnia ta został dokonana przez Niemców w roku 1941. Dopiero w roku 1990 sowiecki przywódca przyznał się do odpowiedzialności ZSRS. W roku 1992 ujawniony został sowiecki rozkaz wymordowania 22 tys. polskiej inteligencji, w tym ponad 10 tys. oficerów.

Pomnik gen. Władysława Sikorskiego – kolejny pomnik przedstawia Premiera RP i Naczelnego Wodza PSZ w latach 1940 -1943. Znajduje się on w pobliżu Ambasady Polski na Portland Place w Marylebone. Został odsłonięty w roku 2000. Zastanawiam się, gdzie znajdowałaby się polska granica wschodnia, gdyby generał nie zginął w Gibraltarze i co w Gibraltarze w dniu katastrofy robił Kim Philby.

Posąg Świętego Maksymiliana Kolbego – znajduje się nad głównym wejściem do Opactwa Westminsterskiego wśród dziesięciu posągów dziesięciu męczenników XX wieku (ten pierwszy z lewej). Ten polski franciszkanin, więzień niemieckiego obozu koncentracyjnego w Auschwitz, oddał w tym obozie życie za bliźniego. Kolbe w młodości miał wizję Matki Bożej, która proponowała mu dwie korony – białą i czerwoną. Pierwsza symbolizowała czystość, a druga męczeństwo. Matka Boża zapytała, którą wybiera. Wybrał obie. Czystość realizował jako zakonnik. Męczeńską śmierć poniósł w obozie koncentracyjnym.

Pomnik Bitwy o Anglię – nad brzegiem Tamizy pomiędzy Mostem Westminsterskim a kolejowym Mostem Hungerforda usytuowany jest pomnik Bitwy o Anglię. Pomnik ten poświęcony jest uczestnikom tej bitwy. Został odsłonięty w roku 2005. Na tablica wyryto nazwiska wszystkich uczestników bitwy, w tym 145 polskich pilotów myśliwskich.

Sześć tablic, w tym cztery Blue Plaque.

W Londynie znajduje się ponad 300 niebieskich tablic informacyjnych (Blue Plaque), które upamiętniają związki pomiędzy danym budynkiem, a sławną osobą. Cztery z tych 300 tablic dotyczy trzech Polaków, i tak po kolei.

Pierwsza znajduje się na budynku przy 17 Gillingham Street (w pobliżu Dworca Victorii) i dotyczy Józefa Konrada Korzeniowskiego (dla Anglików Josepha Conrada). Józef mieszka w małym mieszkaniu w tej lokalizacji w latach 1891-1896.

Druga została wmurowana w ścianę wilii przy 99 Eaton Place i dotyczy Fryderyka Szopena, ponieważ 24 czerwca 1848 roku w tej właśnie lokalizacji odbył się pierwszy londyński koncert Fryderyka.

Trzecia znajduje się na kamienicy przy 8 Lennox Gardens i związana jest z hrabią Edwardem Raczyńskim. Hrabia w latach 1934-1945 był Ambasadorem Polski w Wielkiej Brytanii, a w latach 1979-1986 Prezydentem RP na uchodźstwie.

Czwarta i ostatnia, a druga poświęcona Fryderykowi Szopenowi zlokalizowana jest w pobliżu Pałacu Buckingham przy 4 St James’s Place, gdzie Szopen dał swój ostatni koncert w Londynie.

Po niebieskich czas na tablice normalne. Pierwsza z nich zlokalizowana jest na budynku przy 43 Eaton Place, gdzie w latach 1940-1990 mieściła się siedziba Prezydenta RP, dlatego obiekt ten nazywał się „Zamkiem”.

W Hotelu „Rubens” przy 39 Buckingham Palace Road w latach 1940 -1943 urzędował gen. Władysław Sikorski pełniąc funkcję Premiera RP i Naczelnego Wodza PSZ.

Dwa instytuty i kościół

Instytut Polski i Muzeum generała Sikorskiego –znajduje się w budynku przy 20 Princes Gate w Knightsbridge. W kilku obszernych salach prezentowane są pamiątki po Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie, choć nie tylko.

Instytut Marszałka Piłsudskiego – znajduje się w Hammersmith przy 238 King Street na drugim piętrze POSK (Polskiego Ośrodka Społeczno Kulturalnego). W instytucie do roku 1990 przechowywane były pamiątki po Marszałku Józefie Piłsudskim. Obecnie skromne zbiory mieszczą się w jednej sali.

Kościół Polski Świętego Andrzeja Boboli – położony jest w Shepherd’s Bush przy 1 Leysfield Road. W kościele ponad 100 tablic pamiątkowych poświęconych m.in. Piłsudskiemu, Sikorskiemu, Andersowi, Rozwadowskiemu, Kaczorowskiemu.

W ołtarzu głównym po obu stronach Chrystusa: Święty Andrzej Bobola – patron świątyni i Święty Maksymilian Kolbe.

Byłem w Londynie tylko 5 dni i nie starczyło mi czasu, aby odwiedzić Muzeum RAF, a tam podobno znajduje się Spitfire z polskiego dywizjonu.