2021 – Mój Caravaggio (Florencja, Poczdam, Berlin, Warszawa)

Rok 2021. Drugi rok Pandemii. W przypadku moich podróży śladami obrazów Caravaggia (a jest ich dostępnych do obejrzenia na całym świecie tylko 67), jest to rok dość obfity. W sumie w tym roku odwiedziłem osiem obrazów Caravaggia, oraz dwa co do autorstwa są poważne wątpliwości.

W czerwcu spędzałem wakacje w Toskanii, a jak Toskania – to Florencja. We Florencji znajduje się 6 obrazów Mistrza i 2 obrazy jemu przypisywane. Najwięcej, bo trzy („Bachus„, „Ofiarowanie Izaaka” i „Meduza„) zobaczymy w słynnej Galerii Uffizi. Pozostałe znajdują się po drugiej stronie Arno, dwa  w Pałacu Pittich („Śpiący Amorek„,  „Portret Antonia Martellego” oraz wątpliwy „Rwacz zębów„), oraz jedne w willi Fundacji Roberta Longhi („Chłopiec gryziony przez jaszczurkę” oraz wątpliwy „Chłopiec obierający owoce„). Uffizi i Pittich są ogólnodostępne. Z wejście do willi Longhich jest gorzej (trzeba się umawiać telefonicznie dużo wcześniej). Jednak to żaden problem, bo jesienią oba obrazy z Fundacji Longhiego (oraz 40 obrazów Caravaggionistów) zobaczymy w warszawskim Zamku Królewskim.

25.06.2021 – Galeria Uffizi – Florencja

W Uffizi znajdują się trzy obrazy Caravaggia.

po raz drugi Bachus Bacco 1596 95 × 85 cm

Postać mitologicznego Bachusa, boga wina i dobrej zabawy, pojawia się na dwóch obrazach w dorobku Caravaggia. Pierwszy z nich „Chory Bachus” (autoportret młodego Caravaggia, gdy przechodził malarię) znajduje się w rzymskiej Galerii Borghese. We florenckim Uffizi  zobaczymy obraz na którym Bachus jest zdrowy. Zwraca uwagę fakt, że ten Bachus jest mańkutem. Wynika to z techniki stosowanej przez Caravaggia. Do ciemnego pomieszczenia w którym znajdował się model (w tym konkretnym przypadku jest to Maria Minitti, kumpel po fachu Caravaggia) był wprowadzony strumień światła, który wraz z modelem przez soczewkę oraz lustro rzucany był na płótno w drugim pomieszczeniu, przed którym stał Caravaggio. Leworęczność Bachusa wynika z obecności tego lustra.

https://uploads4.wikiart.org/00129/images/caravaggio/bacchus.jpg

po raz drugi Ofiarowanie Izaaka Sacrificio di Isacco 1602 104 × 135 cm

Scena biblijna, w której Abraham, na żądanie Boga, składa Jemu w ofierze swego jedynego syna Izaaka. W kulminacyjnym momencie tego dramatu zjawia się Anioł i mówi: „Abrahamie, Pan Bóg wystawił ciebie na próbę, zostaw Izaaka, złóż w ofierze tego barana (czy baranka)”. W kolekcji Barbary Piaseckiej Johnson w Princeton do niedawna można było obejrzeć inne  „Ofiarowanie Izaaka” , które przez niektórych znawców jest uważane również za dzieło Caravaggia. Wystarczy porównać oba obraz, aby wyzbyć się wszelkich złudzeń.

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Sacrifice_of_Isaac-Caravaggio_%28Uffizi%29.jpg/1280px-Sacrifice_of_Isaac-Caravaggio_%28Uffizi%29.jpg

po raz drugi Głowa Meduzy Medusa 1597 60 × 55 cm

Tarcza paradna namalowana jako dar dla władcy Florencji Wawrzyńca I Medyceusza. Caravaggio namalował Meduzę w pozie, gdy ujrzała ona swoje odbicie w tarczy Perseusza i trochę się wystraszyła. Czasami miewam podobne uczucie, gdy po imprezowej nocy stają rano przed lustrem.

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Caravaggio_-_Medusa_-_Google_Art_Project.jpg/1024px-Caravaggio_-_Medusa_-_Google_Art_Project.jpg

25.06.2021 – Palazzo Pitti – Florencja

W Palazzo Pitti znajdują się dwa obrazy Caravaggia i jeden jemu przypisywany (przez poniektórych).

40 Śpiący Amorek Amorino dormiente 1608 71 × 105 cm

Obraz namalowany w 1608 roku na Malcie, na zlecenie jednego z kawalerów maltańskich. Śpiący Kupidyn jest symbolem rezygnacji z przyjemności cielesnych, co ślubowali kawalerowie.

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Caravaggio_sleeping_cupid.jpg

po raz drugi Portrait Antonia Martellego Ritratto di Fra Antonio Martelli 1608 118.5 × 95.5 cm

Namalowany na Malcie portret jednego z wybitnych członków Zakonu – przeora Mesyny.

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Portrait_of_Fra_Antonio_Martelli-Caravaggio_%281610%29.jpg/800px-Portrait_of_Fra_Antonio_Martelli-Caravaggio_%281610%29.jpg

kwestionowany
Rwacz zębów Il cavadenti 1609 39.5 × 194.5 cm

Nie wiem, jak komu mogło przyjść do głowy, że ten obraz namalował Caravaggio.

caravaggio il cavadenti palazzo pitti firenze

21.09.2021 – Galeria Malarstwa w Sanssouci – Poczdam

We wrześniu spędziłem tydzień w byłej NRD (Drezno, Lipsk, Poczdam, Berlin). Tak się dziwnie złożyło, ze na swojej trasie przypadkowo natrafiłem na dwa obrazy Caravaggia; jeden w Poczdamie „Niewierny Tomasz„, drugi w Berlinie „Amor zwycięski”. Przed II wś. w Berlinie były jeszcze trzy: („Portret kurtyzany”, „Chrystus  w Ogrójcu”, „Święty Mateusz i Anioł (I wersja)„, które spłonęły w 1945 w trakcie bombardowania.

41 Niewierny Tomasz Incredulità di San Tommaso 1602 107 × 146 cm

Tomasz, jeden z dwunastu Apostołów, nie był obecny gdy Zmartwychwstały Chrystus objawił się w Wieczerniku pozostałym. I pomimo, że zapewniali mu, że Pan zmartwychwstał, nie uwierzy. Chrystus pofatygował się do Wieczernika drugi raz i rzekł do Tomasza: „Podnieś rękę i włóż ją do mego boku, i nie bądź niedowiarkiem, lecz wierzącym”. Jest to jeden z piękniejszych obrazów Caravaggia.

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/cc/Caravaggio_incredulity.jpg

22.09.2021 – Galeria Malarstwa (Gemäldegalerie) – Berlin

po raz drugi Amor zwycięski Amor vincit omnia 1602 156 × 113 cm

Tu mała dygresja. Są tacy,  którzy za wszelką cenę chcą przypisać Caravaggiemu skłonności homoseksualne. Ich hipotezę ma potwierdzać fakt, że malował on nagich, młodych chłopaków. A jak malował, to na pewno lubił. Życie nie jest jednak takie proste. Caravaggio był biednym malarzem i malował nie to co lubił, a to co  u niego zamawiano. „Amor zwycięski” powstał na zamówienie jakiegoś tam markiza i o skłonności homoseksualne należałoby posądza raczej tego markiza niż Caravaggia.

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/66/Caravaggio_-_Amor_vincit_omnia.jpg

27.11.2021. – Warszawa

Od 10 listopada 2021 do 10 lutego 2021 w  warszawskim Zamku Królewskim możemy obejrzeć wystawę „Caravaggio i inni mistrzowie”. Na wystawie zobaczymy dwa obrazy Caravaggia („Chłopiec gryziony przez jaszczurkę” oraz „Narcyz„) i jeden przypisywany Mistrzowi przez poniektórych znawców („Chłopiec obierający owoce„).

po raz drugi Chłopiec gryziony przez jaszczurkę Ragazzo morso da un ramarro 1600 65.8 × 52.3 cm

Jeden z dwóch obrazów (prawie identycznych) namalowanych przez Caravaggia. Drugi „Chłopiec gryziony przez jaszczurkę” znajduje się w londyńskiej Galerii Narodowej. Jeżeli nie jesteś daltonistą, łatwo je rozróżnisz. Florencka róża jest biała, londyńska różowa, jak na różę przystało.

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/17/Boy_Bitten_by_a_Lizard-Caravaggio_%28Longhi%29.jpg

po raz trzeci Narcyz Narciso 1599 110 × 92 cm

Narcyz to postać z greckiej mitologii. Ujrzawszy w źródle swoje odbicie, zakochał się sam w sobie i z  tej miłości przestał jeść i pić, aż umarł. Każdy facet w mniejszym lub większym stopniu ma w sobie coś z Narcyza, w szczególności ci, którzy mają konta na Facebooku. Warto zwrócić uwagę na lewą rękę Narcyza. Wygląda na to, że zamierza wzburzyć lustro wody. Po co? Nie wiem.

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/75/Narcissus-Caravaggio_%281594-96%29.jpg

wątpliwy Chłopiec obierający owoce Ragazzo che monda un frutto 1593 75.5 × 64.4 cm

W galeriach świata można obejrzeć cztery obrazy z tym motywem. Właściciele uważają je za oryginały, a większość ekspertów jest przeciwnego zdania. Na warszawskiej wystawie ten obraz jest opisany jako kopia. Jeżeli to jest kopia, to któryś z trzech pozostałym powinien być oryginałem. Jeżeli tak, to który ? Czy kiedykolwiek, prawda ujrzy światło dzienne? Mając w pamięci co „eksperci” uczynili z „cudownie” znalezionym w 2016 roku gdzieś na strychu w Tuluzie obrazem Caravaggia Judyty odcinającej głowę Holofernesowi , który „poszedł” na giełdzie za 160 mln $, mam poważne wątpliwości.

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/03/CARAVAGGIO%2C_A_boy_peeling_fruit_%281593%29.jpg

Wszystkie zdjęcia (poza startowym, które zrobiła moja Żona  i dwoma w ramach z warszawskiej wystawy, które są moje) pochodzą z Wikipedii

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

20 − piętnaście =