Caravaggio był tym artystą, który wywarł największy wpływ na malarstwo doby baroku. Dlatego, gdy odszedł, pojawili się liczni jego kontynuatorzy i naśladowcy. Co urzekło ich w twórczości Mistrza? Ostra gra światłocieni (luminizm), śmiałe skróty perspektywiczne, specyficzna kolorystyka (głównie czerwień, brąz, czerń), brak wyrazistego tła (z tyłu ciemna plama). Pierwsi caravaggioniści pojawili się w Rzymie i Neapolu. Później rozlało się to na całą Europę, ze szczególnym uwzględnieniem holenderskiego Utrechtu. Za kontynuatorów Caravaggia uważa się również Rembrandta, Rubensa czy Velazqueza. Chociaż do caravaggionistów tych trzech malarzy już nie zaliczymy.
W polskich zbiorach nie stwierdzono do dziś ani jednego obrazu Caravaggia. Wszystko jeszcze przed nami. Nie ma jednak co rozpaczać, bo w swoich zbiorach mamy dość pokaźną liczbę (ponad 20) obrazów caravaggionistów. W tym odcinku proponuję spacer po galeriach, gdzie te obrazy możemy zobaczyć.
Muzeum Narodowe w Warszawie
Najwięcej, bo kilkanaście z nich, znajduje się w Muzeum Narodowym w Warszawie. Problem jet w tym, iż w bieżącej ekspozycji możemy zobaczyć jedynie dziesięć. Wszystkie znajdują się na drugim piętrze w Galerii Sztuki Dawnej. Pozostał leżą w magazynach i czekają, aż Muzeum Wojska Polskiego wyprowadzi się do Cytadeli.
Antiveduto Grammatica (1571-1626), Madonna z Dzieciątkiem i św. Anną, 1614–1617, 115×145 cm – sala 208
Nicolas Tournier (1590-1638), Dawid z głową Goliata, II poł. lat 20. XVII w., 91×72 cm – sala 208
Cecco del Caravaggio (Francesco Buoneri) – aktywny w Rzymie w latach 1610-1620, Męczeństwo św. Sebastiana, I poł. XVII w., 124×162,5 cm – sala 208
Carlo Dolci (1616-1686), Św. Paweł Pustelnik, przed 1648, 168,5×132 cm – sala 208
Jusepe de Ribera (1591-1652), Św. Sebastian, lata 30. XVII w., 142,5×187,5 cm, sala 208
Bernardo Cavallino (1616-1656), Sen św. Józefa, I poł. lat 40. XVII w., 102×75 cm – sala 208
Mattia Preti (1613-1699), Pokłon pasterzy, ok. 1645, 148×197 cm – sala 208
Hendrick Ter Brugghen (1588-1629), Król Dawid grający na harfie w otoczeniu aniołów, 1628, 150×190 cm – sala 209
Wouter Crabeth II (1594-1644), Gra w karty, 1625-30, 135×169 cm – sala 211
Simon Vouet (1590-1649), Niedobrana para, 1621, 100×75,5 cm – sala 211
Matthias Stomer (1600-1650), Św. Piotr w modlitwie, 1633–1640, 104×128,5 cm – obecnie nie eksponowany
Theodor Rombouts (1597-1637), Gra w karty, I poł. XVII w., 167,5×233,5 cm – obecnie nie eksponowany
Muzeum Pałacu króla Jana III w Wilanowie
Johan Carl Loth (1632-1698), Caritas Romana, II poł. XVII w., 125,5 x 96,3
Johan Carl Loth (1632-1698), Lekcja muzyki , II poł. XVII w., 131 x 94
Jan Lievens (1607-1674), Młody mężczyzna z fajką dmuchający na żar, ok. 1625, 82×64 cm
Jan Lievens (1607-1674), Młody mężczyzna zapalający żagiew, ok. 1625, 82×64 cm
Galeria Porczyńskich im. Jana Pawła II w Warszawie
Hendrick ter Brugghen (1588-1629) Chrystus cierniem koronowany – 1615 – 136×102
Cornelis van Poelenburgh (1594-1664), Płomień miłości – I poł. XVII wieku – 30×40
Galeria Raczyńskich w Rogalinie
Francisco de Zurbaran (1598-1664), Madonna Różańcowa adorowana przez kartuzów, ok. 1638–1639, 325×196 cm,
Muzeum Narodowe w Lublinie
W odnowionym ostatnio Muzeum Narodowym w Lublinie możemy zobaczyć dwa obrazy namalowane przez utrechckich caravaggionistów
Gerrit van Honthorst (1592-1656), Sąd Midasa, 1610–1620, 163×90 cm
Hendrick Ter Brugghen (1588-1629), Piłat umywający ręce, ok. 1617–1618, 100,7×128,7 cm
LWÓW
Za jałtańskim kordonem pozostały co najmniej cztery obrazy caravaggionistów.
Georges de La Tour (1593-1652) – U lichwiarza – 1630 – 40×60 – sala 12
Gerard van Honthorst (1592-1656) – Kobieta z gitarą” – 1631, 84×65 – sala 9
Gerard van Honthorst (1592-1656) – Mężczyzna z viola da gambą – 1631 – 84×65 – sala 9
Bernardo Strozzi (1581-1644), Święty Piotr uzdrawia paralityka, I połowa XVII w., 120×111 – sala 3
Zdjęcia obrazów pochodzą w Wikipedii